Kamuoyunda “galericilik” olarak bilinen ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla hazırlanan ve 27.8.2024 tarihli ve 32645 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti, doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen ikinci el motorlu kara taşıtının satışı ve pazarlanmasıyla ilgili faaliyetler bütünü olarak tanımlanmış ve ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin, işletmesi adına yetki belgesi alan işletmeler tarafından yapılması öngörülmüştür. Diğer taraftan, aynı fıkrada, bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışının, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edileceği hüküm altına alınmıştır.
Yetki Belgesi Şartları Nelerdir?
Yönetmelik ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin yetki belgesine sahip işletmeler tarafından yapılacağı kural altına alınmış olup Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde ise yetki belgesi verilmesinde aranan şartlara yer verilmiştir. Bu kapsamda, yetki belgesinin verilmesi, ilgili odaya kayıtlı olma, vergi mükellefi olma, on sekiz yaşını doldurmuş olma, en az lise mezunu olma, iflas etmemiş veya iflas etmiş olsa bile itibarını yeniden kazanmış olma, konkordato talebinde bulunmamış olma, belirli suçlardan hüküm giymemiş olma ve mesleki yeterlilik belgesine sahip olma gibi şartlara bağlanmıştır.
1. Vergi Mükellefi Olma ve İlgili Odaya Kayıt Şartı
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında işletmeye yetki belgesi verilebilmesi için gerekli olan şartlar düzenlenmiş, anılan fıkranın (c) bendinde meslek odası ve vergi kayıtlarındaki faaliyet konuları arasında ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin bulunması gerektiği hüküm altına alınmıştır. İlgili faaliyet (NACE) kodları aşağıdaki gibidir;
- 71.04 Otomobillerin ve hafif motorlu kara taşıtlarının toptan ticareti (elektrikli olanlar ile ambulans ve minibüs benzeri motorlu yolcu taşıtları dahil)
- 81.14 Otomobillerin ve hafif motorlu kara taşıtlarının perakende ticareti (elektrikli olanlar ile ambulans ve minibüs benzeri motorlu yolcu taşıtları dahil)
- 18.06 Otomobillerin ve hafif motorlu kara taşıtlarının toptan satışı ile ilgili aracıların faaliyetleri (elektrikli olanlar ile ambulans ve minibüs benzeri motorlu yolcu taşıtları için olanlar dahil)
- 81.14 Otomobillerin ve hafif motorlu kara taşıtlarının perakende ticareti (elektrikli olanlar ile ambulans ve minibüs benzeri motorlu yolcu taşıtları dahil)
- 71.90 Diğer motorlu kara taşıtlarının toptan ticareti (kamyonlar, çekiciler, römorklar, yarı römorklar, kamp araçları vb., elektrikli olanlar dahil)
- 81.90 Diğer motorlu kara taşıtlarının perakende ticareti (kamyonlar, çekiciler, römorklar, yarı römorklar, kamp araçları vb., elektrikli olanlar dahil)
- 83.01 Motosikletler ve motorlu bisikletlerin perakende ticareti
2. Mesleki Yeterlilik Belgesi
Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasında, Motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının Seviye 5, motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise Seviye 4 mesleki yeterlilik belgesine sahip olması gerektiği, ikinci fıkrasında ise motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının, yükseköğretim kurumlarının; motorlu kara taşıtları alım satım danışmanlarının ise ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarının motorlu kara taşıtı ticareti ile ilgili alanlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmaları durumunda mesleki yeterlilik belgesi şartının aranmayacağı ve mesleki yeterlilik belgesi şartından muafiyet sağlayan motorlu kara taşıtı ticareti ile ilgili alanların Bakanlıkça belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Mesleki yeterlilik belgesi Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından sınav ve belgelendirme yapmak üzere yetkilendirilen kuruluşlar tarafından verilmektedir.
3. Belirli Suçlardan Hüküm Giymemiş Olma Şartı
Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında işletmeye yetki belgesi verilebilmesi için gerekli olan şartlar düzenlenmiş olup anılan fıkranın (ç) bendinin (4) numaralı alt bendinde, motorlu kara taşıtları alım satım sorumlularının; kasten işlenen suçlardan dolayı beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış veya devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme, işkence, cinsel saldırı ve çocukların cinsel istismarı suçlarından hüküm giymemiş ya da ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Bu sebeple yetki belgesi başvuru sahibinin, kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıldan fazla kesinleşmiş hapis cezası almamış olması ve maddede özel olarak sayılan suçların herhangi birinden hüküm giymemiş olması gerekmektedir.
Yetki Belgesi Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yetki belgesi başvurusunda bulunmak isteyen gerçek veya tüzel kişilerin hızlı ve kolay bir şekilde işlem yapabilmesi amacıyla T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından “İkinci El Motorlu Kara Taşıtları Bilgi Sistemi (İETTS)” devreye alınmış olup Bakanlığın https://www.ticaret.gov.tr// adresinde yer alan “E-İşlemler” başlığı altındaki İkinci El Motorlu Kara Taşıtları Ticareti Bilgi Sistemi (İETTS) üzerinden yeni kullanıcı kaydı oluşturarak veya e-devlet şifresiyle giriş yaparak “Yetki Belgesi Başvuruları” üzerinden başvurular yapılabilmektedir.
Yetki belgesi verilmesinde aranan şartları taşıdığı anlaşılan işletmelere, başvuru tarihinden itibaren on gün içinde yetki belgesi düzenlenir. Yetki belgesi başvurusu ret gerekçelerine, başvuruda bulunan işletmenin erişebileceği şekilde Bilgi Sisteminde yer verilmekte olup işletmeler eksiklikleri giderdikten sonra kısıtlamaya tabi olmaksızın tekrardan başvuru yapabilmektedir.
Yetki belgesi, Yönetmeliğin 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen bilgilerden ( MERSİS numarası ve MERSİS’e kayıtlı işletme adı ve adresi ile ticaret unvanı, ESBİS’e kayıtlı işletme adı ve adresi ile işletme sahibinin adı, soyadı ve T.C. kimlik numarası, yabancı kimlik numarası…) herhangi birinde değişiklik olması durumunda yenilenir. Yenileme başvurusu, değişikliğin gerçekleştiği tarihten itibaren otuz gün içinde altındaki İkinci El Motorlu Kara Taşıtları Ticareti Bilgi Sistemi (İETTS) üzerinden yapılır.
Öte yandan Yönetmeliğin “Yetki Belgesi İptali” başlıklı 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde 6 ncı maddede belirtilen şartlardan herhangi birini kaybeden işletmenin bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren on gün içinde Bilgi Sistemi üzerinden yapacağı başvuru üzerine, (b) bendinde ise 6 ncı maddede belirtilen şartlardan herhangi birine sahip olunmadığının Bakanlıkça tespit edilmesi halinde yetki belgesinin iptal edileceği hüküm altına alınmıştır.
Yetki Belgesiz Ticari Faaliyete İlişkin Ceza Hükümleri Nelerdir?
Yönetmeliğin 5 inci maddesinde bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla her bir ikinci el motorlu kara taşıtı satışının aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ticari faaliyet kabul edileceği ve yetki belgesi olmadan ticari faaliyet kapsamında ikinci el motorlu kara taşıtı pazarlama veya satışı yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.
6585 sayılı Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 18 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde, 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden belirlenen mesleki davranış kurallarına ve yapılan düzenlemelere aykırı hareket edenler ile bu maddede ayrı bir idari para cezası öngörülmemiş olması durumunda, aynı fıkranın (ç) bendine veya bu Kanunun diğer maddelerine göre Bakanlıkça alınan tedbirlere ve yapılan ikincil düzenlemelere uymayanlara her bir aykırılık için on bin Türk lirasından üç yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verileceği; dördüncü fıkrasında bu maddenin birinci fıkrasının (k) bendi dışında kalan idari para cezalarını uygulama yetkisinin Bakanlığa ait olduğu; altıncı fıkrasında ise bu maddede alt ve üst sınırları belirtilen idari para cezalarının uygulanmasında Bakanlıkça ceza tutarı belirlenirken, işlenen kabahatin haksızlık içeriği, tekrarı ve sayısı, kabahat dolayısıyla elde edilen menfaatin ve neden olunan zararın büyüklüğü ile failin kusuru ve ekonomik durumu gibi hususların dikkate alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanunun 18 inci maddesinin yedinci fıkrasında ayrıca, bu maddede belirtilen idari para cezası tutarlarının her yıl, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacağı hükme bağlanmıştır. Bu doğrultuda, 6585 Sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 18 inci Maddesine Göre 2025 Yılında Uygulanacak Olan İdari Para Cezalarına İlişkin Tebliğin 3 üncü maddesinde 6585 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde belirtilen idari para cezası tutarının 1/1/2025 ile 31/12/2025 tarihleri arasında uygulanacak alt ve üst sınırı 22.807-684.214 TL olarak belirlenmiştir.