Ayıplı Mal Tüketici Hakları
Tüketici, satın aldığı malın ayıplı çıkması durumunda çeşitli yasal haklara sahiptir. Bu haklar, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında düzenlenmiştir. Ayıplı mal, malın ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren malları ifade eder.
Tüketicinin Seçimlik Hakları
Ayıplı mal durumunda tüketici aşağıdaki seçimlik haklara sahiptir:
- Sözleşmeden Dönme: Tüketici, satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönebilecektir.
- Bedel İndirimi: Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteyebilecektir.
- Ücretsiz Onarım: Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteyebilecektir.
- Ayıpsız Misli ile Değişim: İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteyebilecektir.
Satıcı, tüketicinin tercih ettiği talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilinecektir. Bu seçimlik hakların yerine getirilmesinde satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
Başvuru Süreleri ve İspat Yükü
- Ayıbın Bildirimi: Tüketici, malın teslimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür.
- Zamanaşımı Süresi: Ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda ise taşınmazın teslim tarihinden itibaren beş yıldır.
- İspat Yükü: Malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilebilecektir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir.
Başvuru Yolları
Tüketici, seçimlik haklarını kullanmak istemesi durumunda bu talebi satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilebilecektir. Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilebilecektir. Ancak bu talebin azami otuz iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur.
Satıcının ayıplı mala ilişkin seçimlik hakları kullandırmaması söz konusu olabilecektir. Tüketici satın alınan ürünün değerine göre tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemelerine başvurarak haklarını kullanılabilecektir.
Sonuç
Ayıplı mal durumunda tüketicinin sahip olduğu haklar, tüketicinin korunması ve mağduriyetinin giderilmesi açısından büyük önem taşır. Tüketiciler, yasal haklarını bilerek, zamanında başvurarak ve gerekirse profesyonel hukuki destek mağduriyetlerini giderebilirler.